Energiebesparende producten worden niet meer alleen meer aangeschaft als de terugverdientijd kort genoeg is, maar ook om CO2 reductie te realiseren en aan wetgeving te voldoen. Hierdoor komen lichtmanagement systemen zoals het MEGAMAN Infinite® in beeld als buitengewoon reële optie. Het installeren van LED verlichtingsarmaturen is bovendien een vanzelfsprekendheid geworden. Kantoren bijvoorbeeld, kunnen eenvoudig Energielabel C verkrijgen door LED verlichting te monteren.

Afbeelding 1. Schematische voorstelling van het Megaman Infinite® gaas-netwerk.

Het MEGAMAN Infinite® lichtmanagement systeem is een tweede besparingstechniek die bovenop de LED verlichting komt. Het is een draadloze technologie gebaseerd op low energy Bluetooth. Alle componenten van het systeem zijn met elkaar verbonden via het low energy Bluetooth signaal en vormt een gaas (“mesh”).

Dit gaas-principe zorgt ervoor dat het systeem net zo stabiel zal functioneren als bedrade systemen, omdat het bluetooth signaal elke component kan bereiken via meerdere andere componenten. Dus als een bepaalde route geblokkeerd zou zijn om wat voor reden dan ook, dan komt het signaal alsnog aan via een andere component.

Omdat commando’s altijd hun weg zullen vinden, zal het systeem robuust functioneren. De instellingen voor de componenten worden in diezelfde componenten opgeslagen. Het voordeel daarvan is dat er geen permanente verbinding moet zijn met een centrale of app. Het systeem kan overal ingezet worden en de bediening door de gebruikers is met Infinite wandschakelaars hetzelfde als men gewend is en wordt als vanzelfsprekend geaccepteerd.

Daarnaast is het MEGAMAN Infinite® systeem niet gekoppeld aan het wifi van de gebruiker, waardoor het eenvoudig in te stellen is. Mocht toegang van buitenaf gewenst zijn, dan kan dit gerealiseerd worden met de Infinite Gateway.

Met het MEGAMAN Infinite® systeem is automatisering mogelijk die grote besparingen kan realiseren door daglichtafhankelijke regelingen en het schakelen/dimmen van verlichting afhankelijk van de aanwezigheid van personen.

Afbeelding 2. Voorbeeld effect v.d. daglichtregeling ( 21 maart – 18h00 in Amsterdam; gevel op het zuiden)

De vraag is dan wanneer dit systeem rendabel is. Eigenlijk zou elke ruimte individueel doorgerekend moeten worden. Bij kleine gebouwen met weinig ruimten kan dat, maar bij grote gebouwen met veel verschillende ruimtefuncties en dus verlichtingseisen, is dat ondoenlijk. Het meest ideaal is het om op basis van de ruimtefunctie en bijbehorende verlichtingseis te bepalen of het zinvol is. Hiervoor moet een criterium ontwikkelt worden.

Het besparen op energiekosten van verlichting kan door een verlaging van het geïnstalleerd vermogen en/of de branduren. Veel besparen is mogelijk bij een hoog geïnstalleerd vermogen en veel nutteloze branduren. Ruimten met grote oppervlakten betekenen veel vermogen en lijken aantrekkelijk om te besparen, maar dat is niet vanzelfsprekend. Als het omgerekend wordt naar een verbruik per vierkante meter kan het er opeens heel anders uitzien. Om een degelijk beslis-criterium te hebben gaan we uit van de gegevens in tabel 1 en 2.

Tabel 1. Nominaal aantal branduren per gebruiksfunctie
Bron: https://ect.isso.nl/verlichting/branduren-verlichting-per-gebruiksfunctie

Om het besparingspotentieel te bepalen gaan we uit van de volgende kengetallen:

Tabel 2. Nominale besparingspercentages.
Bron: ISSO publicatie 90 – Energie efficiënte verlichting – ISBN 978-90-5044-298-5.

Op basis van deze gegevens is onderstaande tabel gemaakt. Daarmee kan dan een eerste inschatting gemaakt worden. Onthoudt daarbij dat de verlichtingssterkte, de vormfactor van de ruimte en het aantal branduren per jaar de belangrijkste factoren zijn. In specifieke gevallen kan het sterk afwijken van de hier opgegeven waarden. Er is gerekend met erfenis-technologie armaturen die een elektronisch voorschakelapparaat hebben.

Tabel 3. Typisch verbruik per ruimtefunctie

Het aantal W/m2 is bepaald aan de hand van lichtberekeningen, waarbij is uitgegaan van de NEN EN 12464-1:2021. Zeker, de vroegere NEN 1890 bepaalde in kantoren 400 lux, maar als de verlichting wordt vernieuwd, gaan we er ook vanuit dat die opgewaardeerd zal worden naar de huidige inzichten. Immers, de NEN1890 is al sinds 2011 niet meer van toepassing. Wie haalt er de NEN 1890 nu bij? Nou, het gaat in veruit de meeste gevallen om bestaande verlichting te saneren en wij (Megaman Nederland) zijn die 400 lux nog wel eens tegengekomen. Bij een stellingen magazijn is onderscheid gemaakt tussen een gangpad en het totale magazijn. Bij een gangpad is uitgegaan van het feit dat er 1 specifieke rij armaturen is opgehangen voor het verlichten van dat ene gangpad en dus wordt de oppervlakte van ene gangpad gedeeld door het totale vermogen van die ene lichtlijn die dat ene gangpad verlicht. Maar bij het totale magazijn wordt ook de totale oppervlakte meegenomen, dus de oppervlakte onder de stellingen, de transportzone, laad -en los perrons, enz. Vandaar dat het verbruik in het totale magazijn lager is dan in een enkel gangpad.

Criterium

Alle ruimtetypen boven 30 kWh/m2/jaar zijn geschikt voor het toepassen van het Infinite systeem. In tabel 3 zijn die ruimten gemarkeerd met vet gemaakte tekst. Het betekent dat een receptie met wachtruimte, traphuizen, kantoren en soortgelijke ruimten, vergaderruimten -en zalen, pantry’s, laboratoria, magazijnen en productiehallen met een hoog lichtniveau per definitie in aanmerking komen voor het MEGAMAN Infinite® lichtmanagement systeem.

Omdat kantoorruimten een groot deel uitmaken van gebouwen nemen we die als voorbeeld om te bepalen of het criterium klopt. We hebben de volgende gegevens:

• Bestaand verbruik tenminste : 30 kWh/m2/jaar
• Actueel kWh-tarief : € 0,30/kWh
• Nominaal besparingspotentieel LED : 55%
• Nominaal besparingspotentieel MEGAMAN Infinite® : 50%
• Gecombineerde nominale besparing LED armaturen en MEGAMAN Infinite® : 77,5%

Op basis van bovenstaande gegevens kan worden bepaald wat de besparing is voor gegeven kantoor oppervlak. Uitgangspunt is een standaard kantoor van 3m60 x 5m40 x 2m70 voorzien van 2 x 2 stuks inleg armatuur 30x120cm met 2xT8 36W én dat die zijn uitgerust met een elektronisch voorschakelapparaat (EVSA). Daardoor daalt het buisvermogen naar 32W en zal het EVSA zelf 4Watt opnemen. Het systeem vermogen is dan 36W per buis en dus 72W per armatuur. Dan is het werkelijk opgenomen vermogen 4 x 72W = 288W of wel 0,29kW. Het kantoor heeft een oppervlakte van 19,44 m2. Een kantoor heeft 2.500 branduren per jaar (zie tabel 1). Dan vertaald zich dat in 0,29 x 2500 = 725kWh/jaar. Deel dat door de oppervlakte en het werkelijk verbruik is 37 kWh/m2/jaar. Dan komen we tot onderstaande tabel:

Tabel 4. Besparingen bij een kantoor van 3m60 x 5m40 x 2m70 o.b.v. de nominale besparingspercentages.

Dit standaard kantoor wordt gesaneerd met de volgende producten (prijspeil mei 2023):

• 4 stuks Megaman Berto MM11781 LED-paneel met Infinite® driver á € 134,70 per stuk, ex BTW
• 1 stuks Megaman Infinite® daglicht -en bewegingsdectector á € 119,85 per stuk, ex. BTW
• 1 stuks Megaman Infinite® wandbedienpunt á € 54,85 per stuk, ex. BTW
• Totaal investering € 713,50 ex. BTW

De totale besparing bij een bestaand verbruik van 37 kWh/m2/jaar is € 183,15 per jaar bedraagt. De eenvoudige terugverdientijd is dan 3,9 jaar (3 jaar en 11 maanden). Conclusie: klopt, dus uitvoeren! Omdat de berekeningen zijn gebaseerd op de nominale besparingen, kunnen er natuurlijk verschillen bestaan met de werkelijke situatie. Maar dat is logisch als er met nominale waarden wordt gewerkt en het ging er per slot om een werkmethode te vinden die betrouwbaar genoeg is om grote projecten te beoordelen in een redelijk tijdsbestek.

Voor een actueel overzicht van de beschikbare producten binnen het MEGAMAN Infinite® lichtmanagement systeem klik hier.